Thuế xăng dầu: Nhập chỗ đắt thì dân kêu, nhập chỗ rẻ thì doanh nghiệp ‘chết’

Theo nhận định của nhiều chuyên gia kinh tế, cách tính thuế nhập khẩu xăng dầu của Việt Nam chưa phù hợp và gây bất lợi cho người tiêu dùng.

Mới đây, Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam (Vinpa) có văn bản gửi Bộ Tài chính đề cập về cách tính thuế nhập khẩu xăng dầu trong giá cơ sở.

Vinpa cho rằng, việc áp dụng thuế bình quân gia quyền vào công thức giá cơ sở gây ra chênh lệch lớn, ảnh hưởng đến lợi ích của người tiêu dùng và có thể ngược chiều với diễn biến giá thế giới, đi ngược lại với tinh thần điều hành của Nghị định 83 về kinh doanh xăng dầu.

Trao đổi với báo giới về vấn đề này tại buổi họp báo thường kỳ tháng 6 của Bộ Tài chính, Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai khẳng định, Bộ Tài chính đã lựa chọn mức thuế hợp lý nhất tính đến bây giờ để áp dụng cho mặt hàng xăng dầu.

Thứ trưởng Mai cho biết, theo Luật Thuế xuất nhập khẩu, có 3 cách tính thuế gồm: thuế nhập khẩu thông thường, thuế nhập khẩu ưu đãi và thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt.

Thuế nhập khẩu ưu đãi được áp dụng đối với các mặt hàng theo cam kết gia nhập FTA, thuế nhập khẩu thông thường được áp dụng đối với hàng hóa nhập khẩu từ các quốc gia không được hưởng tối huệ quốc. Thứ trưởng Mai quả quyết, cách tính thuế bình quân gia quyền vẫn đảm bảo đúng quy định của Nghị định 83.

Bên cạnh đó, Việt Nam đã ký kết 11 Hiệp định thương mại tự do FTA, đối với mỗi Hiệp định sẽ có cách tính thuế nhập khẩu khác nhau, do vậy mức thuế suất thuế nhập khẩu xăng dầu cũng khác nhau.

Theo Thứ trưởng Mai, nếu lựa chọn một loại thuế nhất định khác thì sẽ rất khó để lựa chọn loại thuế nào có thể phù hợp để bảo đảm được lợi ích của người tiêu dùng và nhà kinh doanh xăng dầu. Ví dụ, nếu lựa chọn thuế nhập khẩu ưu đãi, thuế suất cao nhất của nhập khẩu ưu đãi sẽ là 7%, còn thuế ưu đãi đặc biệt theo Hiệp định Hàn Quốc là 2%.

“Trong công thức tính giá xăng dầu, nếu áp dụng mức thuế suất cao thì rõ ràng không có lợi cho người tiêu dùng và họ sẽ phải chịu mức giá cao. Còn nếu lấy thuế suất thấp nhất, ví dụ như mức thuế suất theo cam kết FTA với Hàn Quốc là 10%, và hiện nay kim ngạch nhập khẩu từ những nước có mức thuế suất như vậy chỉ khoảng gần 20% thì liệu có đảm bảo được nguồn cung xăng dầu cho thị trường hay không?

Bởi đối với doanh nghiệp thì mục tiêu của họ là tối đa hóa lợi nhuận, trong trường hợp áp mức thuế 10% mà doanh nghiệp lại nhập khẩu xăng dầu từ thị trường khác có mức thuế cao hơn thì chắc chắn doanh nghiệp sẽ thua lỗ, dẫn đến ngừng nhập khẩu xăng dầu, như vậy sẽ không đảm bảo nguồn cung về năng lượng và nguy cơ ảnh hưởng đến an ninh năng lượng của quốc gia”, bà Mai lí giải.

Thứ trưởng Vũ Thị Mai khẳng định, Bộ Tài chính đã tính toán rất kỹ các phương án trước khi trình Thủ tướng Chính phủ và đã được đồng ý với phương án này. Trong điều kiện tồn tại nhiều mức thuế suất như hiện nay, theo bà Mai, việc lấy mức thuế bình quân gia quyền để áp dụng đối với công thức tính giá xăng dầu là dễ chấp nhận nhất.