Cơ quan năng lượng Mỹ (EIA) dự báo giá dầu thô 2017 sẽ không có nhiều biến động xấu như năm 2016. Năm 2017 giá dầu thô sẽ đạt mức 55USD/thùng, và sẽ đạt mức 57 USD/thùng vào năm 2018. Có vẻ như có nhiều cơ sở cho dự báo này của EIA là chính xác.
Thậm chí trong ngắn hạn, giới kinh doanh dầu mỏ còn dự báo giá dầu có thể giao động từ 45 USD đến 65 USD/thùng vào tháng Tư tới. Các nhà kinh doanh cho rằng giá sẽ thấp hơn hoặc cao hơn không đáng kể so với dự báo của EIA.
Thời gian gần đây, giá dầu thô đã tăng lên gấp đôi, cụ thể : tháng 1 năm 2017 giá dầu đạt mức 55 USD/thùng, tháng 12 năm 2016 giá dầu đạt mức 54 USD/thùng, trong khi ngày 20 tháng 1 năm 2016 giá dầu thô chỉ đạt mức 26,55 USD/ thùng. Mức giá thấp nhất kể từ 13 năm trở lại đây.
Khi Quốc hội Mỹ xóa bỏ lệnh cấm xuất khẩu dầu thô vào tháng 12 năm 2015 giá dầu West Texax Intermediate (WTI) đã tăng, mặc dù vậy vẫn ít hơn 1 USD so với giá dầu thô của một thùng Brent.
Nhiều nguyên nhân tác động mạnh mẽ tới giá dầu
Giới phân tích cho rằng, những dự báo của EIA rất khó chính xác lượng cung và cầu. Bởi vì ngành công nghiệp dầu mỏ đã có sự thay đổi một cách cơ bản.
Như thường lệ, giá dầu có thể dự đoán được theo mùa. Giá dầu thường có xu hướng tăng vọt vào màu xuân, vì các nhà kinh doanh dầu họ biết trước được rằng vào kỳ nghỉ hè nhu cầu lái xe của người dân là rất lớn. Và khi nhu cầu của người tiêu dùng đạt mức đỉnh điểm, giá dầu thường có xu hướng giảm vào mùa Thu và mùa Đông.
Câu hỏi đặt ra là vì sao giá dầu lại dễ biến động thời gian gần đây?
Thứ nhất, do Mỹ đã tăng sản lượng khai thác dầu đá phiến sét và nhiên liệu thay thế. Tổng sản lượng khai thác của Mỹ đạt 9.4 triệu thùng mỗi ngày vào năm 2015. Mức cao nhất kể từ năm 1970 là 9.6 triệu thùng/ngày. Mặc dù giá dầu có xu hướng giảm, Mỹ cũng đã giảm 60% sản lượng khai thác , nhưng các nhà sản xuất dầu đá phiến đã chiết xuất dầu một cách hiệu quả, nên việc bắt buộc phải tiếp tục khai thác khi đã mở giếng dầu. Mặt khác chi phí cho việc đóng giếng khoan dầu khi không khai thác cũng rất tốn kém.
Cũng tại thời điểm giá dầu giảm, các giếng dầu lớn ở vịnh Gulf đã vào dòng, họ cũng bắt buộc phải tiếp tục khai thác.
Trước biến động của giá dầu giảm, ngoài việc giảm sản lượng, các nhà sản xuất dầu đá phiến thậm chí đóng cửa. Các tập đoàn Exxon – Mobi, BP, và Royal Dutch Shell đã ngừng thăm dò nguồn năng lượng dự trữ mới. Thay vào đó họ mua lại những công ty khai thác dầu đá phiến nhỏ hơn, chi phí rẻ hơn. Những động thái này đã làm giảm 10% nguồn cung dầu mỏ.
Thứ hai, Khi tất cả các giao dịch đều được thanh toán bằng đồng USD các nhà kinh doanh ngoại hối đã đẩy giá trị đồng USD tăng lên 25% trong năm 2014 và năm 2015. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến giá dầu tại các nước xuất khẩu dầu mỏ giảm 70%. Phần lớn các quốc gia xuất khẩu dầu mỏ hạn chế sử dụng đồng đô la làm thanh toán tại thời điểm này.
Thứ ba, thay vào việc cắt giảm sản lượng khai thác dầu, OPEC đã đặt một giá dưới mức giá sàn, việc này kéo dài đến ngày 30 tháng 11 năm 2016. Cho đến đến tháng 1 năm 2017, các thành viên của OPEC đã đồng ý cắt giảm 1.2 triệu thùng. Sản lượng khai thác dầu mỏ đã giảm xuống mức 32,5 triệu thùng/ngày. Mặc dù đã cắt giảm nhưng với mức sản lượng 32,5 triệu thùng/ngày vẫn cao hơn mức sản lượng khai thác trung bình năm 2015 là 32,32 triệu thùng/ngày. Giá dầu đã bắt đầu tăng ngay khi OPEC công bố việc cắt giảm.
Trong đó, đóng góp lớn nhất phải kể đến Ả – rập Xê – út, quốc gia này đã giảm giá cho khách hàng lớn nhất của mình vào tháng 10/2014. Ả rập Xê út không muốn bị mất thị phần cho các đối thủ là các nhà sản xuất dầu đá phiến ở Hoa Kỳ, hay Iran. Bởi I – ran cam kết tăng gấp đôi kim ngạch xuất khẩu lên 2.4 triệu thùng/ngày khi lệnh trừng phạt được dỡ bỏ. Các hiệp ước hòa bình hạt nhân đã cho phép các đối thủ của Ả – rập Xê – út bán dầu vào năm 2016.
Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho biết nhu cầu năng lượng toàn cầu có xu hướng tăng chậm từ 92,4 triệu thùng/ngày năm 2014 lên 93,3 triệu thùng/ngày trong năm 2015. Hầu hết sự gia tăng nhu cầu tiêu thụ năng lượng là từ Trung Quốc. Quốc gia này hiện đang tiêu thụ 12% sản lượng dầu toàn cầu. Nhưng những cải cách kinh tế cũng làm cho sản lượng khai thác dầu tăng chậm lại.
Liệu giá dầu có thể đạt mức đỉnh điểm 200$/thùng?
Năm 2008 giá dầu đạt mức cao kỉ lục 145 USD/thùng và 100 USD vào năm 2014. Tổ chức hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) đã từng dự báo rằng giá dầu Brent có thể cao đến mức 270 USD vào năm 2020 do nhu cầu tiêu thụ dầu mỏ từ Trung Quốc và các thị trường mới nổi khác.
Chỉ còn 3 năm nữa là đến năm 2020, nhìn lại có thể thấy giá dầu trong 10 năm trở lại đây có nhiều biến động. Cụ thể, tháng ba năm 2006 một thùng dầu thô được bán với giá 60 USD/thùng đến năm 2008 giá dầu đã tăng vọt lên 145 USD/thùng. Và đạt 100 USD/thùng vào năm 2014 sau đó giảm mạnh nhất vào tháng 1, sau đó lại tăng lên gấp đôi để đạt mức hiện tại 55 USD/thùng.
Khi mà các nhà sản xuất dầu đá phiến ngừng kinh doanh và Iran không sản xuất dầu thô thì những gì chúng ta đang bàn có cơ sở để thành hiện thực, giá cả có thể trở lại mức giá 70 USD đến 100 USD/ thùng. Và OPEC đang mong chờ điều đó.
Thị trường dầu mỏ sẽ ra sao trong giai đoạn 2020 và 2040
EIA nhận định, tới năm 2020 giá trung bình một thùng dầu Brent thô sẽ tăng lên 79 USD/thùng bỏ qua lạm phát của đồng USD năm 2015. Sản xuất dầu đá phiến cũng sẽ chậm lại sau năm 2021. Điều này góp phần làm giảm tổng sản lượng sản xuất dầu của Mỹ đến năm 2040.
Đến năm 2040, nhu cầu tiêu thụ dầu của thế giới sẽ bắt đầu đẩy giá dầu lên mức 136,21USD/thùng (một lần nữa bỏ qua lạm phát của đồng USD năm 2015). Đến khi đó nguồn dầu giá rẻ sẽ bị cạn kiệt.
Tất cả các dự báo đều phụ thuộc và những gì xảy ra với việc sản xuất dầu đá phiến tại Mỹ. Bên cạnh đó, cách trả lời của OPEC về việc cắt giảm sản lượng khai thác dầu của các nước thành viên. Cuối cùng là sự tăng trưởng nhanh của nền kinh tế toàn cầu như thế nào? Ba điều này là cơ sở để EIA thiết lập một dự báo chắc chắn về giá dầu trong những năm tiếp theo.
Thậm chí trong ngắn hạn, giới kinh doanh dầu mỏ còn dự báo giá dầu có thể giao động từ 45 USD đến 65 USD/thùng vào tháng Tư tới. Các nhà kinh doanh cho rằng giá sẽ thấp hơn hoặc cao hơn không đáng kể so với dự báo của EIA.
Khi Quốc hội Mỹ xóa bỏ lệnh cấm xuất khẩu dầu thô vào tháng 12 năm 2015 giá dầu West Texax Intermediate (WTI) đã tăng, mặc dù vậy vẫn ít hơn 1 USD so với giá dầu thô của một thùng Brent.
Nhiều nguyên nhân tác động mạnh mẽ tới giá dầu
Giới phân tích cho rằng, những dự báo của EIA rất khó chính xác lượng cung và cầu. Bởi vì ngành công nghiệp dầu mỏ đã có sự thay đổi một cách cơ bản.
Như thường lệ, giá dầu có thể dự đoán được theo mùa. Giá dầu thường có xu hướng tăng vọt vào màu xuân, vì các nhà kinh doanh dầu họ biết trước được rằng vào kỳ nghỉ hè nhu cầu lái xe của người dân là rất lớn. Và khi nhu cầu của người tiêu dùng đạt mức đỉnh điểm, giá dầu thường có xu hướng giảm vào mùa Thu và mùa Đông.
Câu hỏi đặt ra là vì sao giá dầu lại dễ biến động thời gian gần đây?
Thứ nhất, do Mỹ đã tăng sản lượng khai thác dầu đá phiến sét và nhiên liệu thay thế. Tổng sản lượng khai thác của Mỹ đạt 9.4 triệu thùng mỗi ngày vào năm 2015. Mức cao nhất kể từ năm 1970 là 9.6 triệu thùng/ngày. Mặc dù giá dầu có xu hướng giảm, Mỹ cũng đã giảm 60% sản lượng khai thác , nhưng các nhà sản xuất dầu đá phiến đã chiết xuất dầu một cách hiệu quả, nên việc bắt buộc phải tiếp tục khai thác khi đã mở giếng dầu. Mặt khác chi phí cho việc đóng giếng khoan dầu khi không khai thác cũng rất tốn kém.
Cũng tại thời điểm giá dầu giảm, các giếng dầu lớn ở vịnh Gulf đã vào dòng, họ cũng bắt buộc phải tiếp tục khai thác.
Trước biến động của giá dầu giảm, ngoài việc giảm sản lượng, các nhà sản xuất dầu đá phiến thậm chí đóng cửa. Các tập đoàn Exxon – Mobi, BP, và Royal Dutch Shell đã ngừng thăm dò nguồn năng lượng dự trữ mới. Thay vào đó họ mua lại những công ty khai thác dầu đá phiến nhỏ hơn, chi phí rẻ hơn. Những động thái này đã làm giảm 10% nguồn cung dầu mỏ.
Thứ hai, Khi tất cả các giao dịch đều được thanh toán bằng đồng USD các nhà kinh doanh ngoại hối đã đẩy giá trị đồng USD tăng lên 25% trong năm 2014 và năm 2015. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến giá dầu tại các nước xuất khẩu dầu mỏ giảm 70%. Phần lớn các quốc gia xuất khẩu dầu mỏ hạn chế sử dụng đồng đô la làm thanh toán tại thời điểm này.
Thứ ba, thay vào việc cắt giảm sản lượng khai thác dầu, OPEC đã đặt một giá dưới mức giá sàn, việc này kéo dài đến ngày 30 tháng 11 năm 2016. Cho đến đến tháng 1 năm 2017, các thành viên của OPEC đã đồng ý cắt giảm 1.2 triệu thùng. Sản lượng khai thác dầu mỏ đã giảm xuống mức 32,5 triệu thùng/ngày. Mặc dù đã cắt giảm nhưng với mức sản lượng 32,5 triệu thùng/ngày vẫn cao hơn mức sản lượng khai thác trung bình năm 2015 là 32,32 triệu thùng/ngày. Giá dầu đã bắt đầu tăng ngay khi OPEC công bố việc cắt giảm.
Trong đó, đóng góp lớn nhất phải kể đến Ả – rập Xê – út, quốc gia này đã giảm giá cho khách hàng lớn nhất của mình vào tháng 10/2014. Ả rập Xê út không muốn bị mất thị phần cho các đối thủ là các nhà sản xuất dầu đá phiến ở Hoa Kỳ, hay Iran. Bởi I – ran cam kết tăng gấp đôi kim ngạch xuất khẩu lên 2.4 triệu thùng/ngày khi lệnh trừng phạt được dỡ bỏ. Các hiệp ước hòa bình hạt nhân đã cho phép các đối thủ của Ả – rập Xê – út bán dầu vào năm 2016.
Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho biết nhu cầu năng lượng toàn cầu có xu hướng tăng chậm từ 92,4 triệu thùng/ngày năm 2014 lên 93,3 triệu thùng/ngày trong năm 2015. Hầu hết sự gia tăng nhu cầu tiêu thụ năng lượng là từ Trung Quốc. Quốc gia này hiện đang tiêu thụ 12% sản lượng dầu toàn cầu. Nhưng những cải cách kinh tế cũng làm cho sản lượng khai thác dầu tăng chậm lại.
Liệu giá dầu có thể đạt mức đỉnh điểm 200$/thùng?
Năm 2008 giá dầu đạt mức cao kỉ lục 145 USD/thùng và 100 USD vào năm 2014. Tổ chức hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) đã từng dự báo rằng giá dầu Brent có thể cao đến mức 270 USD vào năm 2020 do nhu cầu tiêu thụ dầu mỏ từ Trung Quốc và các thị trường mới nổi khác.
Chỉ còn 3 năm nữa là đến năm 2020, nhìn lại có thể thấy giá dầu trong 10 năm trở lại đây có nhiều biến động. Cụ thể, tháng ba năm 2006 một thùng dầu thô được bán với giá 60 USD/thùng đến năm 2008 giá dầu đã tăng vọt lên 145 USD/thùng. Và đạt 100 USD/thùng vào năm 2014 sau đó giảm mạnh nhất vào tháng 1, sau đó lại tăng lên gấp đôi để đạt mức hiện tại 55 USD/thùng.
Khi mà các nhà sản xuất dầu đá phiến ngừng kinh doanh và Iran không sản xuất dầu thô thì những gì chúng ta đang bàn có cơ sở để thành hiện thực, giá cả có thể trở lại mức giá 70 USD đến 100 USD/ thùng. Và OPEC đang mong chờ điều đó.
Thị trường dầu mỏ sẽ ra sao trong giai đoạn 2020 và 2040
EIA nhận định, tới năm 2020 giá trung bình một thùng dầu Brent thô sẽ tăng lên 79 USD/thùng bỏ qua lạm phát của đồng USD năm 2015. Sản xuất dầu đá phiến cũng sẽ chậm lại sau năm 2021. Điều này góp phần làm giảm tổng sản lượng sản xuất dầu của Mỹ đến năm 2040.
Đến năm 2040, nhu cầu tiêu thụ dầu của thế giới sẽ bắt đầu đẩy giá dầu lên mức 136,21USD/thùng (một lần nữa bỏ qua lạm phát của đồng USD năm 2015). Đến khi đó nguồn dầu giá rẻ sẽ bị cạn kiệt.
Tất cả các dự báo đều phụ thuộc và những gì xảy ra với việc sản xuất dầu đá phiến tại Mỹ. Bên cạnh đó, cách trả lời của OPEC về việc cắt giảm sản lượng khai thác dầu của các nước thành viên. Cuối cùng là sự tăng trưởng nhanh của nền kinh tế toàn cầu như thế nào? Ba điều này là cơ sở để EIA thiết lập một dự báo chắc chắn về giá dầu trong những năm tiếp theo.
Ngọc Hà (Theo thebalance) - Enternews.vn
Relate Threads
