Triển vọng cuộc chiến giá dầu thế giới tùy thuộc sức chịu đựng của mỗi bên liên quan. Cần nhấn mạnh rằng, cuộc đấu giảm giá dầu hiện nay đang gây thiệt hại cho tất cả các đối thủ và khó kéo dài.
Thiệt hại nặng nề vì giá dầu
Có ba nguyên nhân hàng đầu theo các nhà phân tích - chi phối cuộc chiến giá dầu hiện nay:
Thứ nhất, cuộc chiến chính trị - giá dầu được Mỹ sử dụng như một công cụ gây sức ép kinh tế và được kết hợp cùng với đòn cấm vận với hy vọng làm suy yếu kinh tế, chính trị và ý chí của nước Nga, vốn phụ thuộc nặng vào sản xuất và xuất khẩu năng lượng.
Thứ hai, cuộc chiến công nghệ - giảm giá dầu còn là hệ lụy cuộc chơi - cạnh tranh thị trường và “nắn gân” sức chịu đựng về kinh tế giữa các nước sản xuất và xuất khẩu dầu kiểu truyền thống (OPEC, Nga…) với các Cty - đối thủ mới sử dụng công nghệ khai thác dầu từ đá phiến (nhất là của Mỹ).
Thứ ba, cuộc chiến thị phần - gắn với mất cân đối cung - cầu do nhu cầu tiêu thụ dầu thế giới đang xuống mức thấp nhất kể từ năm 2009, trong khi cung tăng nhanh do công nghệ mới và sự cạnh tranh thị phần của một số nguồn cung Trung Đông và kể cả buôn lậu dầu mỏ của IS từ Iraq.
Trên thực tế, giá dầu giảm khiến các nước sản xuất dầu đều phải chịu thiệt hại lớn vì lợi nhuận giảm mạnh. Nếu như chi phí khai thác dầu truyền thống có giá thành từ 20 - 70USD/thùng; thì sản xuất dầu từ đá phiến có chi phí cao không kém, với điểm hòa vốn của sản xuất dầu fracking là 60 - 100USD/thùng. Theo ước tính của Cơ quan thông tin năng lượng Mỹ (EIA), giá dầu giảm xuống mức thấp như hiện nay sẽ khiến 12 nước thành viên OPEC thiệt hại khoảng 257 tỉ USD thu ngân sách trong năm 2015. Hầu như tất cả các Cty dầu lửa khác trên thế giới đều đang gặp khó ở giá dầu dưới mức 30USD/thùng, bao gồm cả những Cty lớn như Exxon Mobil. Những Cty sở hữu công nghệ khai thác dầu đá phiến cũng là những người dễ tổn thương nhất.
Theo Hãng tin Reuters, tuần đầu tháng 1.2015, một Cty khai thác dầu mỏ đá phiến và khí đốt của Mỹ - WBH Energy - đã nộp đơn phá sản và trở thành doanh nghiệp dầu khí đá phiến đầu tiên của Mỹ phá sản. Đến cuối năm 2015, có nguồn tin thông báo 2/3 trong số 1.500 giếng dầu của các Cty Mỹ dùng công nghệ khai thác khí đá phiến đã đóng cửa. Theo Cty tư vấn Wood Mackenzie, kể từ khi giá dầu bắt đầu lao dốc từ mùa hè năm 2014 đến đầu năm 2016, các Cty dầu khí trên toàn cầu đã hủy hoặc hoãn số dự án tổng trị giá 380 tỉ USD.
Trong tháng 2.2016, Hãng tin CNBC dẫn báo cáo của Cty tư vấn và kiểm toán Deloitte cho rằng: Ngày càng có nhiều Cty dầu lửa đối mặt với rủi ro phá sản trong năm 2016 dưới sức ép nợ nần gia tăng, phải bán lại tài sản, cắt giảm cổ tức, sa thải thêm nhân công, và cắt giảm thêm kế hoạch đầu tư cơ bản, cơ cấu lại nợ; gần 35% số Cty dầu khí niêm yết trên thị trường chứng khoán trên khắp thế giới, vào khoảng 175 Cty đang có mức nợ cao, khả năng trả lãi nợ cũng ngày càng xấu đi và có nguy cơ cao rơi vào cảnh phá sản trong năm 2016. Trong đó, 50/175 Cty dầu lửa này thuộc nhóm “nguy cơ” do giá trị tài sản của các Cty này đã giảm xuống dưới mức nợ, hoặc tỉ lệ nợ của họ đã rơi vào vùng nguy hiểm. Ngoài ra, khoảng 160 Cty dầu lửa khác cũng bị Deloitte cho là đang đối mặt với tình thế nguy hiểm.
Ngày 4.3.2016. Cty Baker Hughes công bố số liệu cho thấy số lượng giàn khoan ở Mỹ trong 1 tuần vừa qua đã giảm 13 giàn, còn 489 giàn và là mức thấp nhất trong 6 năm gần đây.
Giá dầu sẽ lên 65USD/thùng trong năm nay
Làn sóng phá sản, cổ phần hóa và thu hẹp quy mô trong ngành dầu khí toàn cầu đang diễn ra cùng với xu hướng thu hẹp nguồn thu và tiết giảm chi NSNN gắn với dầu mỏ. Làn sóng mua bán và sáp nhập (M&A) mới trong ngành dầu khí thế giới cũng đang đậm dần. Bởi vậy, khả năng nguồn cung sẽ có sự điều chỉnh xuống điểm cân bằng lợi nhuận thông thường để đỡ thiệt hại cho các nước khai thác dầu thô như một động lực chung mạnh nhất giúp hạ nhiệt cuộc chiến giá dầu tới đây.
Nói cách khác, năm 2016, cuộc chiến giữa thế lực dầu mỏ OPEC và Nga, Mỹ cộng với phần còn lại của thế giới sẽ tiếp tục căng thẳng, nhưng xu hướng giảng hòa sẽ ngày càng đậm nét và là chủ đạo. Áp lực giảm giá dầu vẫn còn, nhưng sẽ yếu dần, trong khi áp lực tăng giá sẽ ngày càng mạnh lên. Trong tuần đầu tháng 3.2016, giá dầu có nhiều dấu hiện tăng mạnh, lên mức 42USD/thùng. Điều này được giải thích bởi hiệu ứng tích cực của sự thỏa hiệp mới về cung dầu, cụ thể, trong tháng 2.2016, Qatar, Venezuela và Nga đã đạt được thỏa thuận giữ nguyên sản lượng khai thác dầu ở mức của tháng 1.2016.
Đến nay, cả OPEC và Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) cùng dự báo nhu cầu dầu của thế giới tăng nhẹ trong năm 2016 - 2017. Ngoài ra, giá dầu tăng còn là bởi giới đầu tư cũng đặt nhiều kỳ vọng vào cuộc gặp của các nhà sản xuất dầu mỏ lớn trên thế giới, gồm các quốc gia thành viên và không phải là thành viên OPEC, trong đó có Nga, sẽ diễn ra vào cuối tháng 3 này.
Các nhà sản xuất dầu lớn trên thế giới đang bắt đầu đàm phán để đạt được ngưỡng giá dầu mới là 50USD/thùng, với mong muốn tìm một điểm khởi đầu mới cho thị trường. Mức giá 50USD/thùng dầu có thể đạt vào khoảng tháng 5 hoặc mùa thu năm 2016, bởi thị trường năng lượng đang có tiềm năng tăng trưởng. Một số dự báo giá dầu thô năm 2016 có thể nằm ở ngưỡng 50 - 60USD/thùng trong nửa cuối năm 2016 hoặc thậm chí thấp hơn, khiến cho các dự án khai thác dầu đá phiến của các Cty dầu khí Mỹ bị chậm lại hoặc bị hủy bỏ.
Sau đó, giá dầu có thể tăng lên mức 60 - 70USD/thùng năm 2017. Giá Brent sẽ giao dịch ở mức trung bình 70USD/thùng và WTI bình quân là 65USD/thùng trong hai năm 2016 và 2017.
Cuộc chiến giá dầu sắp kết thúc, cơ hội và lợi ích cho các nước nhập khẩu dầu sẽ giảm dần; một khi chi phí năng lượng và giá vận chuyển hàng hóa tăng sẽ kéo theo tăng giá thành sản phẩm và giảm sức cạnh tranh của hàng hóa trên thị trường, tăng áp lực tái cơ cấu sản xuất, tập trung vốn đầu tư vào các đề án đem lại lợi nhuận cao… Lợi ích kinh tế sẽ có tiếng nói riêng và quyết định hồi kết của cuộc chiến giá dầu thế giới!
Theo TS Nguyễn Minh Phong
Lao động
Thiệt hại nặng nề vì giá dầu
Có ba nguyên nhân hàng đầu theo các nhà phân tích - chi phối cuộc chiến giá dầu hiện nay:
Thứ nhất, cuộc chiến chính trị - giá dầu được Mỹ sử dụng như một công cụ gây sức ép kinh tế và được kết hợp cùng với đòn cấm vận với hy vọng làm suy yếu kinh tế, chính trị và ý chí của nước Nga, vốn phụ thuộc nặng vào sản xuất và xuất khẩu năng lượng.
Thứ hai, cuộc chiến công nghệ - giảm giá dầu còn là hệ lụy cuộc chơi - cạnh tranh thị trường và “nắn gân” sức chịu đựng về kinh tế giữa các nước sản xuất và xuất khẩu dầu kiểu truyền thống (OPEC, Nga…) với các Cty - đối thủ mới sử dụng công nghệ khai thác dầu từ đá phiến (nhất là của Mỹ).
Thứ ba, cuộc chiến thị phần - gắn với mất cân đối cung - cầu do nhu cầu tiêu thụ dầu thế giới đang xuống mức thấp nhất kể từ năm 2009, trong khi cung tăng nhanh do công nghệ mới và sự cạnh tranh thị phần của một số nguồn cung Trung Đông và kể cả buôn lậu dầu mỏ của IS từ Iraq.
Trên thực tế, giá dầu giảm khiến các nước sản xuất dầu đều phải chịu thiệt hại lớn vì lợi nhuận giảm mạnh. Nếu như chi phí khai thác dầu truyền thống có giá thành từ 20 - 70USD/thùng; thì sản xuất dầu từ đá phiến có chi phí cao không kém, với điểm hòa vốn của sản xuất dầu fracking là 60 - 100USD/thùng. Theo ước tính của Cơ quan thông tin năng lượng Mỹ (EIA), giá dầu giảm xuống mức thấp như hiện nay sẽ khiến 12 nước thành viên OPEC thiệt hại khoảng 257 tỉ USD thu ngân sách trong năm 2015. Hầu như tất cả các Cty dầu lửa khác trên thế giới đều đang gặp khó ở giá dầu dưới mức 30USD/thùng, bao gồm cả những Cty lớn như Exxon Mobil. Những Cty sở hữu công nghệ khai thác dầu đá phiến cũng là những người dễ tổn thương nhất.
Theo Hãng tin Reuters, tuần đầu tháng 1.2015, một Cty khai thác dầu mỏ đá phiến và khí đốt của Mỹ - WBH Energy - đã nộp đơn phá sản và trở thành doanh nghiệp dầu khí đá phiến đầu tiên của Mỹ phá sản. Đến cuối năm 2015, có nguồn tin thông báo 2/3 trong số 1.500 giếng dầu của các Cty Mỹ dùng công nghệ khai thác khí đá phiến đã đóng cửa. Theo Cty tư vấn Wood Mackenzie, kể từ khi giá dầu bắt đầu lao dốc từ mùa hè năm 2014 đến đầu năm 2016, các Cty dầu khí trên toàn cầu đã hủy hoặc hoãn số dự án tổng trị giá 380 tỉ USD.
Ngày 4.3.2016. Cty Baker Hughes công bố số liệu cho thấy số lượng giàn khoan ở Mỹ trong 1 tuần vừa qua đã giảm 13 giàn, còn 489 giàn và là mức thấp nhất trong 6 năm gần đây.
Giá dầu sẽ lên 65USD/thùng trong năm nay
Làn sóng phá sản, cổ phần hóa và thu hẹp quy mô trong ngành dầu khí toàn cầu đang diễn ra cùng với xu hướng thu hẹp nguồn thu và tiết giảm chi NSNN gắn với dầu mỏ. Làn sóng mua bán và sáp nhập (M&A) mới trong ngành dầu khí thế giới cũng đang đậm dần. Bởi vậy, khả năng nguồn cung sẽ có sự điều chỉnh xuống điểm cân bằng lợi nhuận thông thường để đỡ thiệt hại cho các nước khai thác dầu thô như một động lực chung mạnh nhất giúp hạ nhiệt cuộc chiến giá dầu tới đây.
Nói cách khác, năm 2016, cuộc chiến giữa thế lực dầu mỏ OPEC và Nga, Mỹ cộng với phần còn lại của thế giới sẽ tiếp tục căng thẳng, nhưng xu hướng giảng hòa sẽ ngày càng đậm nét và là chủ đạo. Áp lực giảm giá dầu vẫn còn, nhưng sẽ yếu dần, trong khi áp lực tăng giá sẽ ngày càng mạnh lên. Trong tuần đầu tháng 3.2016, giá dầu có nhiều dấu hiện tăng mạnh, lên mức 42USD/thùng. Điều này được giải thích bởi hiệu ứng tích cực của sự thỏa hiệp mới về cung dầu, cụ thể, trong tháng 2.2016, Qatar, Venezuela và Nga đã đạt được thỏa thuận giữ nguyên sản lượng khai thác dầu ở mức của tháng 1.2016.
Đến nay, cả OPEC và Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) cùng dự báo nhu cầu dầu của thế giới tăng nhẹ trong năm 2016 - 2017. Ngoài ra, giá dầu tăng còn là bởi giới đầu tư cũng đặt nhiều kỳ vọng vào cuộc gặp của các nhà sản xuất dầu mỏ lớn trên thế giới, gồm các quốc gia thành viên và không phải là thành viên OPEC, trong đó có Nga, sẽ diễn ra vào cuối tháng 3 này.
Các nhà sản xuất dầu lớn trên thế giới đang bắt đầu đàm phán để đạt được ngưỡng giá dầu mới là 50USD/thùng, với mong muốn tìm một điểm khởi đầu mới cho thị trường. Mức giá 50USD/thùng dầu có thể đạt vào khoảng tháng 5 hoặc mùa thu năm 2016, bởi thị trường năng lượng đang có tiềm năng tăng trưởng. Một số dự báo giá dầu thô năm 2016 có thể nằm ở ngưỡng 50 - 60USD/thùng trong nửa cuối năm 2016 hoặc thậm chí thấp hơn, khiến cho các dự án khai thác dầu đá phiến của các Cty dầu khí Mỹ bị chậm lại hoặc bị hủy bỏ.
Sau đó, giá dầu có thể tăng lên mức 60 - 70USD/thùng năm 2017. Giá Brent sẽ giao dịch ở mức trung bình 70USD/thùng và WTI bình quân là 65USD/thùng trong hai năm 2016 và 2017.
Cuộc chiến giá dầu sắp kết thúc, cơ hội và lợi ích cho các nước nhập khẩu dầu sẽ giảm dần; một khi chi phí năng lượng và giá vận chuyển hàng hóa tăng sẽ kéo theo tăng giá thành sản phẩm và giảm sức cạnh tranh của hàng hóa trên thị trường, tăng áp lực tái cơ cấu sản xuất, tập trung vốn đầu tư vào các đề án đem lại lợi nhuận cao… Lợi ích kinh tế sẽ có tiếng nói riêng và quyết định hồi kết của cuộc chiến giá dầu thế giới!
Theo TS Nguyễn Minh Phong
Lao động
Relate Threads
