Nhờ khả năng xuyên qua vật chất của tia gamma, nơtron, chúng ta có thể nhìn thấu cấu kiện bên trong máy móc, giúp cho kỹ thuật viên tại các nhà máy lọc dầu có thể đưa ra được biện pháp khắc phục sự cố.
Kể về chuyện ứng dụng kỹ thuật hạt nhân trong khai thác dầu khí, tiến sỹ (TS) Nguyễn Hữu Quang - Trung tâm Ứng dụng kỹ thuật hạt nhân trong công nghiệp, Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam - khẳng định, kỹ thuật này có khả năng ứng dụng rất rộng, từ công nghiệp, nông nghiệp đến y tế.
Nhìn xuyên thấu đường ống nhà máy lọc dầu
Tại hội thảo “Ứng dụng năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình” gần đây, chia sẻ với sinh viên Đại học Đà Lạt về kỹ thuật hạt nhân phục vụ khảo sát chẩn đoán, đảm bảo an toàn và hiệu quả trong sản xuất, TS Nguyễn Hữu Quang nói kỹ về kỹ thuật đánh dấu trong khai thác dầu khí. Ông cho biết, một nhà máy dầu khí khi đang vận hành cũng giống như cơ thể người, khi có trục trặc ở bộ phận nào đó thì không dễ gỡ ra để xem đang “bị bệnh” gì mà cần chụp, chiếu để chẩn đoán.
“Khi bệnh nhân ốm, bác sỹ sẽ yêu cầu xét nghiệm máu, chụp CT. Nhà máy dầu cũng tương tự cơ thể người. Phần cứng là sắt thép, đường ống, phần mềm là các lưu chất trong ống, tức là thể khí, lỏng, hydro cacrbon, nước… Hai biện pháp “chẩn bệnh” chính là khảo sát các lưu chất trong đường ống, có thể đánh dấu bằng đồng vị phóng xạ, siêu âm từ trường... Với phần cứng, có thể dùng tia gamma, tia X, nơtron, từ trường, đồ họa để mô phỏng. Khả năng xuyên qua vật chất của tia gamma, nơtron giúp nhìn xuyên các cấu kiện, giúp đưa ra biện pháp khắc phục” - TS Quang nói.
Các nhà máy lọc dầu trong quá trình vận hành cũng có những bộ phận trục trặc và khi đó hậu quả rất đáng ngại. Vụ tràn dầu ở vịnh Mexico, Mỹ năm 2010 là ví dụ điển hình: Chỉ vì một sơ suất rất nhỏ, gần trăm triệu thùng dầu thô tràn vào vịnh Mexico, và Hãng BP đã phải bồi thường 22 tỷ USD. Việc “chẩn đoán bệnh” cho các nhà máy lọc dầu sẽ giúp ngăn ngừa những thảm họa tương tự, trong đó kỹ thuật hạt nhân đóng vai trò quan trọng, không thể thay thế. Công nghệ đánh dấu này đã được công ty khai thác dầu khí Việt Nam và quốc tế sử dụng tại mỏ Bạch Hổ, Rạng Đông...
Việt Nam ứng dụng từ rất sớm
Kỹ thuật đánh dấu trong các nhà máy lọc dầu chỉ là một trong nhiều lĩnh vực ứng dụng của năng lượng nguyên tử. Trong y tế, các đồng vị phóng xạ, tia X, tia gamma… đang hỗ trợ đắc lực cho việc chẩn đoán và điều trị bệnh. Trong nông nghiệp, năng lượng hạt nhân tạo nhiều kỳ tích về chọn tạo, nhân giống, nuôi cấy mô…
Theo TS Hoàng Anh Tuấn - Cục trưởng Cục Năng lượng nguyên tử - loại năng lượng này được ứng dụng ở Việt Nam khá sớm. Từ năm 1963, lò nghiên cứu hạt nhân Đà Lạt được xây dựng, trong hơn 30 năm qua đã cung cấp nhiều dược chất đồng vị phóng xạ phục vụ nghiên cứu khoa học.
Trong chiến lược phát triển và ứng dụng năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình đến năm 2020, Nhà nước chủ trương tập trung nghiên cứu xây dựng các ứng dụng bức xạ và đồng vị phóng xạ trong phát triển kinh tế - xã hội.
TS Tuấn cho rằng, việc các nhà chuyên môn chia sẻ về các kỹ thuật ứng dụng năng lượng nguyên tử với sinh viên thuộc chuyên ngành vật lý, kỹ thuật hạt nhân sẽ góp phần đưa các kỹ thuật cao này vào cuộc sống, có đóng góp thiết thực hơn vào sự phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn tới. Điều này cũng có ý nghĩa trong việc đào tạo cán bộ để ngành năng lượng nguyên tử phát triển sánh kịp với các nước tiên tiến.
Kể về chuyện ứng dụng kỹ thuật hạt nhân trong khai thác dầu khí, tiến sỹ (TS) Nguyễn Hữu Quang - Trung tâm Ứng dụng kỹ thuật hạt nhân trong công nghiệp, Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam - khẳng định, kỹ thuật này có khả năng ứng dụng rất rộng, từ công nghiệp, nông nghiệp đến y tế.
Nhìn xuyên thấu đường ống nhà máy lọc dầu
Tại hội thảo “Ứng dụng năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình” gần đây, chia sẻ với sinh viên Đại học Đà Lạt về kỹ thuật hạt nhân phục vụ khảo sát chẩn đoán, đảm bảo an toàn và hiệu quả trong sản xuất, TS Nguyễn Hữu Quang nói kỹ về kỹ thuật đánh dấu trong khai thác dầu khí. Ông cho biết, một nhà máy dầu khí khi đang vận hành cũng giống như cơ thể người, khi có trục trặc ở bộ phận nào đó thì không dễ gỡ ra để xem đang “bị bệnh” gì mà cần chụp, chiếu để chẩn đoán.
Các nhà máy lọc dầu trong quá trình vận hành cũng có những bộ phận trục trặc và khi đó hậu quả rất đáng ngại. Vụ tràn dầu ở vịnh Mexico, Mỹ năm 2010 là ví dụ điển hình: Chỉ vì một sơ suất rất nhỏ, gần trăm triệu thùng dầu thô tràn vào vịnh Mexico, và Hãng BP đã phải bồi thường 22 tỷ USD. Việc “chẩn đoán bệnh” cho các nhà máy lọc dầu sẽ giúp ngăn ngừa những thảm họa tương tự, trong đó kỹ thuật hạt nhân đóng vai trò quan trọng, không thể thay thế. Công nghệ đánh dấu này đã được công ty khai thác dầu khí Việt Nam và quốc tế sử dụng tại mỏ Bạch Hổ, Rạng Đông...
Việt Nam ứng dụng từ rất sớm
Kỹ thuật đánh dấu trong các nhà máy lọc dầu chỉ là một trong nhiều lĩnh vực ứng dụng của năng lượng nguyên tử. Trong y tế, các đồng vị phóng xạ, tia X, tia gamma… đang hỗ trợ đắc lực cho việc chẩn đoán và điều trị bệnh. Trong nông nghiệp, năng lượng hạt nhân tạo nhiều kỳ tích về chọn tạo, nhân giống, nuôi cấy mô…
Theo TS Hoàng Anh Tuấn - Cục trưởng Cục Năng lượng nguyên tử - loại năng lượng này được ứng dụng ở Việt Nam khá sớm. Từ năm 1963, lò nghiên cứu hạt nhân Đà Lạt được xây dựng, trong hơn 30 năm qua đã cung cấp nhiều dược chất đồng vị phóng xạ phục vụ nghiên cứu khoa học.
Trong chiến lược phát triển và ứng dụng năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình đến năm 2020, Nhà nước chủ trương tập trung nghiên cứu xây dựng các ứng dụng bức xạ và đồng vị phóng xạ trong phát triển kinh tế - xã hội.
TS Tuấn cho rằng, việc các nhà chuyên môn chia sẻ về các kỹ thuật ứng dụng năng lượng nguyên tử với sinh viên thuộc chuyên ngành vật lý, kỹ thuật hạt nhân sẽ góp phần đưa các kỹ thuật cao này vào cuộc sống, có đóng góp thiết thực hơn vào sự phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn tới. Điều này cũng có ý nghĩa trong việc đào tạo cán bộ để ngành năng lượng nguyên tử phát triển sánh kịp với các nước tiên tiến.
Bích Ngọc - khoahocphattrien.vn
Relate Threads
